Ung thư tuyến tiền liệt vừa được công nhận ở Guadeloupe và Martinique (Pháp) là bệnh nghề nghiệp trong trường hợp tiếp xúc với chlordecone.

 

Nông dân trồng chuối ở vùng Tây Ấn thuộc Pháp. Ảnh: Getty.

Một loại thuốc trừ sâu được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phân loại là chất có thể gây ung thư vào năm 1979, chlordecone đã bị cấm ở Hoa Kỳ vào năm 1977 và ở lục địa Pháp vào năm 1990. Tuy nhiên, ở Martinique và Guadeloupe, chlordecone vẫn tiếp tục được sử dụng trong trồng chuối để kiểm soát mọt chuối dưới sự cho phép của chính phủ Pháp. Theo một cuộc khảo sát năm 2018 của Public Health France, hầu hết tất cả người dân Guadeloupeans (95%) và Martiniquais (92%) đều bị nhiễm chlordecone, gây ra sự phát triển của các rối loạn và bệnh tật khác nhau. Do đó, trong dân số hai khu vực lãnh thổ này, tỷ lệ mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt là một trong những tỷ lệ cao nhất trên thế giới, với 600 ca mắc mới mỗi năm.

Chlordecone không chỉ liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt. Tiếp xúc nhiều với chlordecone, các cư dân đảo Guadeloupe và Martinique cũng có tỷ lệ mắc các khối u khác cao. Các nghiên cứu đã ghi nhận hoạt động của chlordecone đối với các thụ thể estrogen, thúc đẩy sự phát triển của bệnh ung thư phụ thuộc vào hormone. Do đó, Martinique có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn so với Pháp đại lục đối với bốn vị trí khối u: tuyến tiền liệt, cổ tử cung, dạ dày và đa u tủy, theo đó một nghiên cứu của Viện Giám sát Sức khỏe Cộng đồng Pháp (INVS) đã nhấn mạnh vào năm 2011 về mối liên quan giữa nguy cơ mắc bệnh ung thư tủy xương và sống trong khu vực bị ô nhiễm nặng bởi thuốc trừ sâu.

Được phân loại là chất gây rối loạn nội tiết, chlordecone cũng bị nghi ngờ là nguyên nhân gây rối loạn thần kinh nghiêm trọng, gây rối loạn vận động, tâm trạng, lời nói và trí nhớ tức thời, cũng như chuyển động hỗn loạn của nhãn cầu. Loại thuốc trừ sâu này can thiệp vào hoạt động của hệ thống nội tiết tố và có thể gây ảnh hưởng đến quá trình mang thai và sự phát triển của trẻ nhỏ. Vì vậy, một nghiên cứu có tên "TIMOUN" được thực hiện ở Guadeloupe từ năm 2004 đến 2007 trên 1.068 phụ nữ mang thai cho thấy hàm lượng chlordecone trong máu càng cao thì thời gian mang thai càng ngắn và nguy cơ sinh non càng tăng. Nghiên cứu này cũng xem xét sự phát triển tâm lý vận động của trẻ sơ sinh tiếp xúc với chlordecone. Ngược lại, việc tiếp xúc với chlordecone dường như có tác động hạn chế đến khả năng sinh sản của nam giới. Một nghiên cứu được thực hiện ở Guadeloupe từ năm 1999 đến 2001 không tìm thấy mối liên hệ nào giữa nồng độ chlordecone trong huyết tương và các thông số của tinh trùng (thể tích, số lượng, khả năng vận động và hình thái của tinh trùng) cũng như với thời gian cần thiết để thụ thai. Tuy nhiên, nghiên cứu được thực hiện trên chuột lại mâu thuẫn với những dữ liệu này, cho thấy rằng việc tiếp xúc với chlordecone có tác động chuyển đổi thế hệ đối với việc sản xuất tinh trùng.