Chuyển đổi số đang thay đổi ngành y tế trên toàn thế giới, giúp các hệ thống hiệu quả hơn, minh bạch hơn và đáng tin cậy hơn. Các công nghệ mới giúp giảm thiểu sai sót và ngăn ngừa tham nhũng bằng cách hỗ trợ tính chính xác của dữ liệu và giảm thiểu rủi ro can thiệp tiêu cực của con người vào các quy trình. Sự thay đổi này đặc biệt quan trọng trong các lĩnh vực như mua sắm thuốc, nơi tính minh bạch và trách nhiệm giải trình là rất quan trọng.

Tại Việt Nam, hệ thống y tế đã đón nhận sự thay đổi này. Một dự án gần đây, được thực hiện với sự hợp tác giữa UNDP Việt Nam và Trung tâm mua sắm thuốc tập trung quốc gia (NCDPC), đã chứng minh các giải pháp số có thể giảm hiệu quả rủi ro tham nhũng trong mua sắm thuốc. Được tài trợ bởi Cơ quan hợp tác phát triển Na Uy (Norad), dự án đã giới thiệu một công cụ chính - Phần mềm tính giá tham chiếu thuốc như một phần của trang web mới của NCDPC. Phần mềm này được thiết kế để giúp quá trình mua sắm nhanh hơn, minh bạch hơn và ít có khả năng xảy ra tham nhũng hơn.

Công cụ kỹ thuật số mới này loại bỏ hiệu quả sự tùy ý của con người khỏi quy trình tính giá tham chiếu bằng cách sử dụng công nghệ phát hiện ngôn ngữ và chuẩn hóa dữ liệu. Thay vì phụ thuộc vào các quyết định của con người có khả năng không nhất quán, phần mềm sẽ tự động xác định giá thầu trúng thầu cao nhất, thấp nhất và thường xuyên nhất cho các loại thuốc trong 12 tháng qua. Phương pháp này nâng cao độ chính xác, tăng tốc quy trình và tăng đáng kể tính minh bạch.

Sự đổi mới này không chỉ là về các thuật toán phức tạp - mà là giải pháp thực tế để giải quyết các vấn đề sâu sắc hơn, có hệ thống. Tính minh bạch trong mua sắm là rất quan trọng để giảm nguy cơ tham nhũng. Bằng cách đảm bảo rằng các quyết định được đưa ra bằng cách sử dụng dữ liệu chuẩn hóa, có thể xác minh, phần mềm giúp đóng các lỗ hổng có thể bị khai thác.

Thành công ban đầu ở cấp quốc gia đã mở đường cho sự đổi mới này được mở rộng quy mô. Kể từ đó, nó đã được thí điểm tại Sở Y tế Hà Nội và một cuộc khảo sát toàn quốc do NCDPC thực hiện đã phát hiện ra rằng 94% số người được hỏi trên khắp Việt Nam mong muốn bộ phận mua sắm của họ có quyền truy cập vào phần mềm. Với những lợi ích rõ ràng về hiệu quả và sự hỗ trợ rộng rãi, tham vọng hiện nay là triển khai phần mềm cho tất cả 63 Sở Y tế tỉnh và các cơ sở y tế trên cả nước. Tiềm năng ở đây là rất lớn: một quy trình từng mất tới hai tháng đối với các nhóm mua sắm giờ đây có thể được thực hiện trong một ngày với phần mềm này.

Đổi mới kỹ thuật số trong mua sắm không chỉ cải thiện hệ thống mà còn mang lại lợi ích lâu dài cho ngành y tế của Việt Nam. Bằng cách hợp lý hóa các quy trình và giảm cơ hội tham nhũng, loại hình chuyển đổi kỹ thuật số này xây dựng được lòng tin lớn hơn vào các hệ thống công. Tuy nhiên, để đổi mới có tác động lâu dài, nó phải bền vững. Để đảm bảo thành công lâu dài, điều cần thiết là các giải pháp này phải trở thành một phần trong các chính sách chăm sóc sức khỏe rộng hơn của Việt Nam. NCDPC đặt mục tiêu tích hợp quy định về phần mềm vào khuôn khổ chính sách và pháp lý quốc gia, trong khi UNDP sẽ tiếp tục vận động mở rộng phần mềm này trên toàn hệ thống chăm sóc sức khỏe.

Hơn nữa, lợi ích không chỉ dừng lại ở việc giảm tham nhũng. Chúng còn mở rộng hơn nữa, giúp hệ thống y tế hiệu quả hơn và có trách nhiệm hơn, và cuối cùng là cải thiện kết quả điều trị cho bệnh nhân. Khi Việt Nam tiếp tục hành trình chuyển đổi số, các dự án như thế này đóng vai trò là mô hình về cách đổi mới chiến lược có thể giải quyết những thách thức phức tạp và cải thiện quản trị.

Bằng cách áp dụng đổi mới, có thể tạo ra các hệ thống không chỉ thông minh hơn mà còn minh bạch hơn, đáng tin cậy hơn và bền vững hơn, cuối cùng là cải thiện khả năng tiếp cận của mọi người đối với các sản phẩm và dịch vụ thiết yếu.

Có thể tìm thấy thêm thông tin chi tiết về quy trình đổi mới này tại đây: Sử dụng Đổi mới theo nhu cầu để Phát triển (NI2D): Nghiên cứu trường hợp về Giảm rủi ro tham nhũng trong Mua sắm thuốc tại Việt Nam

 

Nguồn: by Dr. Chris McBrearty, UNDP Health Governance Specialist, UNDP tại Việt Nam 22/1/2025