Từ xa xưa, vi khuẩn lam (VKL) Spirulina được biết đến là nguồn thức ăn bổ dưỡng từ thời cổ xưa của người Aztec ở Mêhicô-Châu Mỹ và thổ dân Kanembu- Trung Phi bởi các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, Spirulina có hàm lượng protein tới 60-70%, lipid 4 - 7%, carbonate 13,6%, axít béo không thay thế 18%, bicarbonate 0,22% và phycocyanin 14%, còn lại là các vitamin (A, E, B1, B2, B6, B12), các nguyên tố vi lượng như K, Mg, Fe, Mn, Zn. Ngoài ra, ba thành phần chính có hoạt tính sinh học cao có trong VKL Spirulina là biliprotein pigment phycocyanin, sulfated polysaccharides và gamma linolenic acid đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện các chức năng trong cơ thể con người, hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ tăng cường sức khỏe và có tác dụng kháng virus, có tác dụng chống xơ vữa động mạch, điều hòa huyết áp, bảo vệ gan và các tế bào thần kinh.
Có thể dùng tảo Spirulina hỗ trợ điều trị bệnh viêm gan, suy gan, làm giảm cholesterrol máu, viêm da lan tỏa, bệnh tiểu đường, loét dạ dày tá tràng, suy yếu hoặc viêm tụy, hạn chế các tai biến về tim mạch, khả năng ức chế virus và nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Nhiều nghiên cứu mới nhất trên tạp chí Biomedicine and Pharmacotherapy và International Journal of Biological Science đã khẳng định được vai trò của tảo Spirulina trong hỗ trợ điều trị ung thư vú và ung thư gan.
Những năm gần đây, công nghệ nano dần được áp dụng trong lĩnh vực dược phẩm, thực phẩm chức năng bởi vì ở kích thước nanomet, khi vào cơ thể, chất dinh dưỡng hoặc dược chất sẽ được hấp thu một cách tối đa, nhả từ từ vào trong máu giúp làm tăng hiệu quả của các loại hoạt chất này. Để tăng khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng từ tảo Spirulina platensis, người ta có thể bào chế chúng dưới dạng hạt nang kích thước nano. Cùng với đó, việc kết hợp sử dụng nano tảo với một số tá dược, chất độn có thể tăng khả năng ứng dụng của sản phẩm nano tảo ngoài thực tế.
Trên thị trường trong nước, hiện nay chưa có các sản phẩm nano tảo sản xuất trong nước, mà các sản phẩm nano tảo chủ yếu nhập khẩu theo con đường tiểu ngạch, có giá thành rất cao, chỉ phù hợp với những người có điều kiện kinh tế. Do đó, việc có một sản phẩm tự nhiên hiệu quả, giá thành rẻ, được sản xuất trong nước sẽ đáp ứng những mong đợi của thị trường. Nếu sản phẩm này được sản xuất tại Việt Nam thì lợi ích cho bệnh nhân ung thư được tăng lên nhiều (giá thành của sản phẩm rẻ, phù hợp với túi tiền của bệnh nhân nghèo và phù hợp với nền kinh tế của nước ta).
Do đó, Chủ nhiệm đề tài Nguyễn Trần Điện cùng nhóm nghiên cứu tại Viện Công nghệ môi trường phối hợp thực hiện đề tài “Hỗ trợ thương mại hóa quy trình công nghệ sản xuất nano tảo Spirulina platensis” với mục tiêu là đơn giản hóa hơn nữa quy trình công nghệ đã xây dựng ở trên, nâng quy mô công suất lên đến 100 kg/mẻ và xây dựng bộ nhận diện thương hiệu của sản phẩm.
Sau thời gian nghiên cứu, đề tài đã thu được những kết quả như sau:
- Đánh giá được hiện nay thị trường Việt Nam hầu như chưa có sản phẩm nano tảo và nhu cầu của người tiêu dùng về sản phẩm tảo và nano tảo là rất đáng chú ý. Tuy nhiên, thông tin về các sản phẩm tảo và nano tảo đến với người tiêu dùng còn khá khó khăn, đặc biệt là ở các tỉnh vùng sâu, vùng xa. Đánh giá được tiềm năng của sản phẩm nano tảo Spirulina platensis và vai trò của truyền thông, thương mại hóa sản phẩm.
- Hoàn thiện được quy trình công nghệ sản xuất nano tảo Spirulina platensis quy mô phòng thí nghiệm và quy mô 100 kg/mẻ, trong đó quá trình nano hóa sử dụng thiết bị đồng hóa tốc độ 3.500 vòng/phút, thời gian đồng hóa 50 phút, sau đó thêm dung dịch CMC đến nồng độ 0,05%, tiếp tục đồng hóa và cuối cùng sấy lạnh trong 10 giờ ở 30°C thu được bột nano tảo Spirulina platensis.
- Hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm thực phẩm chức năng từ nano tảo Spirulina platensis quy mô 200.000 viên/mẻ, trong đó bột nano tảo được phối trộn vớí các tá dược như bột tam thất, bột cát cân, bột ngô, megnesium, chất bảo quản theo phương pháp đồng lượng trên thiết bị đảo trộn có cánh. Bột thành phẩm sau đó được đưa vào vỏ nang cứng đóng nang, lau nang và đánh bóng, rồi đóng gói thu được thành phẩm cuối cùng. Nano Tảo được sản xuất tại công ty dược Sanaky và Phương Đông là đơn vị có đủ tiêu chuẩn GMP, ISO 22000
- Kết quả đánh giá độc tính cấp cho thấy, mẫu từ tảo không gây độc tính cấp trên động vật thực nghiệm là chuột nhắt trắng theo đường uống, với liều thử nghiệm thấp hơn 10,0 gram/kg thể trọng chuột. Kết quả về độc tính bán trường diễn của mẫu nano tảo theo đường uống với mức liều thử nghiệm là 100 mg/kg thể trọng/ngày và 300 mg/kg thể trọng/ngày trong 28 ngày liên tục cho thấy, mẫu nghiên cứu không gây độc tính bán trường diễn theo đường uống trên chuột nhắt trắng
Chất lượng sản phẩm nano tảo có hàm lượng protein cao (50 -57%); Hydratcacbon chiếm 12,3-19,7%; chất béo (lipid) chiếm 5,8-6,9%. Ngoài ra, các thành phần khác như độ ẩm, chất xơ, các vitamin, khoáng chất và axit amin có hàm lượng cao
- Xây dựng được bộ nhận diện thương hiệu cho sản phẩm thực phẩm chức năng từ nano tảo; truyền thông sản phẩm và quy trình công nghệ trên hai website là nanotao.com.vn và nanotao.vn và đăng bán sản phẩm trên trang thương mại điện tử Shopee. Ngoài ra, sản phẩm cũng được giới thiệu trong chương trình tivi kênh VTV, 28 trong Hội chợ khoa học công nghệ, ba hội thảo khoa học ở TP. Hà Nội, Đà Nẵng và Hồ Chí Minh. Việc xúc tiến thương mại hóa công nghệ cũng đã được thực hiện thông qua việc ký kết hợp đồng chuyển giao công nghệ và đào tạo tập huấn chuyển giao cho Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Công nghệ cao ITD Việt Nam.
Có thể tìm đọc toàn văn báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 20314/2021) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.
Nguồn: Đ.T.V (NASATI)
