Hội nghị INWES-APNN 2025: Khẳng định Vị thế phụ nữ trong STEM Khu vực Châu Á – Thái Bình Dương

Sáng ngày 21/8/2025, Hội nghị INWES- APNN 2025 (Asia and Pacific Nation Network 2025) đã khai mạc tại Hàn Quốc, quy tụ đại biểu đến từ 12 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Đây là sự kiện thường niên quan trọng do Mạng lưới các nhà khoa học và kỹ sư nữ quốc tế (INWES) tổ chức nhằm kết nối cộng đồng khoa học nữ trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương và thúc đẩy đối thoại chính sách, hợp tác nghiên cứu cũng như phát triển nguồn nhân lực nữ trong các lĩnh vực STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học).

Sau phần phát biểu khai mạc của TS. Juana Torrano Tapel, Chủ tịch Mạng lưới các nhà khoa học và kỹ sư nữ khu vực Châu Á-Thái Bình Dương (APNN), TS. Sarah Speers, Chủ tịch Mạng lưới các nhà khoa học và kỹ sư nữ quốc tế (INWES) trong bài phát biểu chào mừng đã chia sẻ: “Điều đặc biệt có ý nghĩa đối với tôi là cuộc họp của Mạng lưới các quốc gia khu vực Châu Á – Thái Bình Dương  được tổ chức cùng lúc với hội nghị dành cho phụ nữ trong các lĩnh vực Công nghệ Sinh học, Thông tin, Môi trường/Năng lượng/Trái đất, Công nghệ Nano và Công nghệ Vũ trụ (Hội nghị BIEN). Sự hội tụ này thể hiện cam kết chung của chúng ta trong việc thúc đẩy vai trò của phụ nữ trong các ngành STEM trên toàn thế giới. Chủ đề của hội nghị BIEN năm nay: " Khoa học và Công nghệ không biên giới"– không chỉ phù hợp với thời điểm hiện tại mà còn thể hiện một cách hoàn hảo tinh thần của INWES”.

Chủ tịch INWES cũng khẳng định:  “Mạng lưới các quốc gia khu vực Châu Á – Thái Bình Dương là một phần không thể thiếu trong đại gia đình INWES. Những nỗ lực của APNN trong việc xây dựng các mạng lưới vững mạnh ở cấp địa phương và khu vực, thúc đẩy thay đổi chính sách, cũng như truyền cảm hứng cho thế hệ nữ lãnh đạo tiếp theo đã tạo ra hiệu ứng lan tỏa sâu rộng, góp phần làm cho INWES ngày càng vững mạnh hơn. Hội nghị lần này là một diễn đàn quan trọng để chúng ta học hỏi lẫn nhau, chia sẻ các nghiên cứu và xây dựng những mối quan hệ hợp tác mới”.

Cũng theo Chủ tịch INWES, với các phiên thảo luận trải rộng trên nhiều lĩnh vực như Khoa học Cơ bản, Công nghệ Sinh học, Công nghệ Thông tin, Môi trường/Trái đất/Năng lượng và Công nghệ Vũ trụ, đã đem đến cho các đại biểu dự Hội nghị lần này một bức tranh phong phú về chuyên môn và tri thức.

Sau một năm kể từ Hội nghị tổ chức tại Hà Nội vào tháng 10/2024, các quốc gia và vùng lãnh thổ trong ngôi nhà chung APNN đã đạt được nhiều bước tiến đáng ghi nhận trong các hoạt động của mình. Tại Hội nghị lần này, 12 quốc gia và vùng lãnh thổ đã trình bày báo cáo quốc gia, chia sẻ những kết quả nổi bật và sáng kiến tiêu biểu trong năm qua.

Việt Nam – Đối tác tích cực và chủ động

Tham dự Hội nghị INWES-APNN 2025, Đoàn đại biểu Việt Nam do GS.TS Lê Thị Hợp, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam (VAFIW) dẫn đầu đã mang đến nhiều đóng góp thiết thực, khẳng định vai trò của Việt Nam trong mạng lưới APNN.

Báo cáo quốc gia của VAFIW cung cấp cái nhìn toàn diện về những cải cách đang diễn ra trong hệ thống quản lý nhà nước tại Việt Nam, đồng thời khẳng định vai trò kết nối của tổ chức với gần 6.000 hội viên, gồm 8 hội cấp tỉnh, 34 chi hội và 3 đơn vị trực thuộc.

Sau Hội nghị INWES-APNN 2024, Hội Nữ trí thức Việt Nam (VAFIW) đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm thúc đẩy vai trò của phụ nữ trong khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Nổi bật là Hội nghị Nữ Khoa học Toàn quốc lần thứ 4, tổ chức tại thành phố Huế vào tháng 4/2025, với chủ đề “Đổi mới sáng tạo, Bảo vệ môi trường và Chăm sóc sức khỏe vì sự phát triển bền vững vùng Trung Bộ – Tây Nguyên”. Sự kiện quy tụ hơn 200 đại biểu từ nhiều tỉnh thành, với 46 báo cáo khoa học tập trung vào các giải pháp chăm sóc sức khỏe phụ nữ và ứng phó với biến đổi khí hậu tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên.

Nhân Ngày Sở hữu trí tuệ Thế giới 2025, VAFIW, thông qua Trung tâm Ứng dụng KH&CN và Khởi nghiệp (COSTAS), đã tổ chức triển lãm hơn 50 sản phẩm KH&CN do các nhà khoa học nữ nghiên cứu và phát triển. Đây là cơ hội để quảng bá, kết nối và thương mại hóa kết quả nghiên cứu sáng tạo của phụ nữ.

Tiếp đó, vào tháng 7/2025, VAFIW phối hợp với Hội Nữ trí thức TP. Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị quốc gia với chủ đề “Khoa học và Công nghệ với Phát triển Bền vững – Vai trò của Nữ trí thức trong 50 năm Thống nhất đất nước và Kỷ nguyên phục hưng dân tộc”, với hơn 200 đại biểu tham dự.

VAFIW cũng hoàn thành thành công đề án cấp nhà nước “Nâng cao nhận thức và năng lực sử dụng công cụ sở hữu trí tuệ, đổi mới sáng tạo trong nghiên cứu và sản xuất kinh doanh của cộng đồng nữ trí thức Việt Nam”, nhằm thúc đẩy việc ứng dụng công nghệ và đổi mới trong các hoạt động KH&CN do phụ nữ dẫn dắt. Song song đó, tổ chức đã đẩy mạnh hợp tác quốc tế, nổi bật là cuộc làm việc với UN Women tại trụ sở UNDP để thúc đẩy quyền năng phụ nữ và bình đẳng giới trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Bên cạnh đó, VAFIW thường xuyên tổ chức các hội thảo nâng cao nhận thức cộng đồng về thực phẩm hữu cơ, an toàn thực phẩm, dinh dưỡng hợp lý, cũng như các khóa đào tạo chuyên sâu về sở hữu trí tuệ, thương mại hóa kết quả nghiên cứu, lựa chọn và chuyển giao công nghệ phù hợp cho nữ khoa học gia và doanh nghiệp do nữ lãnh đạo.

Những nỗ lực này được hỗ trợ mạnh mẽ bởi loạt chính sách đổi mới quan trọng của Nhà nước Việt Nam. Tiêu biểu là Nghị quyết 57/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, xác định khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là đột phá chiến lược, tập trung phát triển hạ tầng số an toàn, khuyến khích nghiên cứu rủi ro cao, khởi nghiệp sáng tạo và đầu tư mạo hiểm.

Song song đó, Chiến lược đào tạo nhân lực STEM giai đoạn 2025–2035, tầm nhìn 2045 được Chính phủ ban hành, đặt mục tiêu ít nhất 20% học viên là nữ trong các chương trình đào tạo kỹ sư, thạc sĩ, tiến sĩ về STEM, đồng thời hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược.

Đặc biệt, Luật KH&CN (sửa đổi) và Luật Đổi mới sáng tạo vừa được Quốc hội thông qua vào ngày 27/6/2025 đã bổ sung nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi nhằm thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo trong cộng đồng, khuyến khích sự tham gia sâu rộng của phụ nữ vào nghiên cứu, sáng chế và thương mại hóa công nghệ.

Những chính sách đổi mới mang tính nền tảng của Nhà nước đang tạo ra môi trường thuận lợi, đồng hành cùng nỗ lực của các tổ chức như VAFIW trong việc phát huy vai trò, năng lực và trí tuệ của phụ nữ trong sự nghiệp phát triển khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo vì một tương lai bền vững.

Tại Hội nghị, thông qua báo cáo quốc gia, đoàn Việt Nam đã đề xuất một loạt sáng kiến hợp tác xuyên biên giới trong STEM, bao gồm: Triển khai dự án nghiên cứu chung và trao đổi học giả nữ; Tổ chức triển lãm công nghệ và diễn đàn STEM; Chia sẻ dữ liệu nghiên cứu trong các lĩnh vực như sinh học, vật liệu mới, bán dẫn, vũ trụ; Thành lập nền tảng trực tuyến kết nối phụ nữ trong STEM toàn khu vực

YWS Camp – Ươm mầm thế hệ nữ khoa học trẻ

Bên lề hội nghị, Trại khoa học quốc tế dành cho nữ khoa học trẻ (YWS Camp) cũng được tổ chức với sự tham gia của nhiều viện nghiên cứu hàng đầu Hàn Quốc. Đây là cơ hội quý báu để các nữ sinh viên và nhà nghiên cứu trẻ định hình tư duy đổi mới và kết nối mạng lưới chuyên gia quốc tế.

Ban điều hành YWS Camp gồm: Chủ tịch: KIM Gha-Young, Viện Năng lượng Nguyên tử Hàn Quốc. Thành viên: KANG Hyunjoo, Viện Điện tử và Viễn thông; PARK Ji-Eun, Viện Y học Cổ truyền; LEE Wookyoung, Viện Thiên văn và Khoa học Vũ trụ; JEONG Jinyoung, Viện Công nghệ Sinh học và Sinh học

Việc Hội nghị INWES-APNN 2025 được tổ chức song song cùng Hội nghị BIEN đã tạo nên một không gian đối thoại đa chiều, nơi các nhà khoa học không chỉ chia sẻ tri thức chuyên môn mà còn cùng nhìn nhận sâu sắc hơn về vai trò và tiềm năng của phụ nữ trong lĩnh vực khoa học – công nghệ. Đây không chỉ là cuộc gặp gỡ học thuật, mà còn là minh chứng cho khát vọng chung: xây dựng một nền khoa học bình đẳng, toàn diện và không biên giới.

Trong dòng chảy mạnh mẽ của chuyển đổi số và toàn cầu hóa, bình đẳng giới trong STEM không còn là lựa chọn, mà là điều kiện tiên quyết để phát triển bền vững. Những đóng góp ngày càng rõ nét của phụ nữ Việt Nam, đặc biệt là các nhà khoa học, đang dần khẳng định vị trí trên bản đồ tri thức toàn cầu, mở ra chương mới cho một tương lai nơi đổi mới sáng tạo thuộc về tất cả mọi người, không phân biệt giới tính, địa lý hay xuất thân.

Hội nghị đã bầu Chủ tịch APNN  nhiệm kỳ 2026 - 2027 người Nhật Bản là bà Noriko Iizumi. Hội nghị INWES-APNN 2026 sẽ được tổ chức tại Đài Loan (Trung Quốc).

Chu Thu Hằng