Các nhà nghiên cứu tại Đại học Oxford phối hợp với các tổ chức quốc tế, đã chỉ ra mối liên hệ đáng kể giữa chế độ ăn uống và nguy cơ ung thư đại trực tràng. Dựa trên dữ liệu từ 542.778 phụ nữ tại Vương quốc Anh, nghiên cứu cho thấy tiêu thụ rượu làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng, trong khi canxi và thực phẩm từ sữa có tác dụng bảo vệ.

Ung thư đại trực tràng là loại ung thư phổ biến thứ ba trên thế giới, với gần 2 triệu ca mắc vào năm 2022. Tỷ lệ mắc cao hơn ở các quốc gia có thu nhập cao nhưng đang gia tăng tại các nước có thu nhập thấp. Sự thay đổi chế độ ăn uống và lối sống của người nhập cư theo phong tục của các quốc gia có nguy cơ cao cho thấy các yếu tố có thể thay đổi đóng vai trò quan trọng trong nguyên nhân gây ung thư đại trực tràng.

Rượu và thịt chế biến sẵn tiếp tục được xác nhận là các chất gây ung thư. Cứ mỗi 20gram rượu tiêu thụ hàng ngày (tương đương hai ly nhỏ), nguy cơ ung thư đại trực tràng tăng 15%. Thịt đỏ và thịt chế biến cũng tăng nguy cơ, với mỗi 30gram thịt (một lát thịt xông khói) làm tăng nguy cơ thêm 8%.

Trong nghiên cứu "Phân tích toàn bộ chế độ ăn uống về nguy cơ ung thư đại trực tràng: nghiên cứu triển vọng về 12.251 trường hợp mắc mới trong số 542.778 phụ nữ tại Vương quốc Anh", được công bố trên tạp chí Nature Communications, các nhà khoa học đã tiến hành phân tích quy mô lớn để làm sáng tỏ mối liên hệ giữa chế độ ăn uống và nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Những người tham gia được chọn từ Nghiên cứu Triệu phụ nữ, một nhóm phụ nữ Anh trung niên đã hoàn thành bảng câu hỏi về chế độ ăn uống nêu chi tiết về lượng tiêu thụ 97 yếu tố trong chế độ ăn uống. Nghiên cứu đã ghi lại dữ liệu từ 542.778 phụ nữ trong trung bình 16,6 năm, trong đó 12.251 người được chẩn đoán mắc ung thư đại trực tràng mới.

Ngược lại, canxi được xác định là một yếu tố bảo vệ, có thể do khả năng liên kết với axit mật trong ruột và giảm tiếp xúc với các chất gây ung thư. Mỗi 300 milligram canxi bổ sung mỗi ngày (tương đương một ly sữa) giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng 17%. Các sản phẩm từ sữa như sữa chua và các thực phẩm giàu canxi khác như magie, riboflavin và kali cũng giảm nguy cơ này, trong đó vai trò chính thuộc về canxi. Phân tích di truyền cho thấy những người có biến thể gen liên quan đến việc tiêu thụ sữa nhiều hơn có nguy cơ ung thư đại trực tràng thấp hơn 40% khi uống 200gram sữa mỗi ngày.

Một số thực phẩm và chất dinh dưỡng khác cũng có tác dụng bảo vệ. Tiêu thụ 20gram ngũ cốc nguyên hạt hàng ngày (nửa lát bánh mì nguyên cám) giảm nguy cơ 10%, trong khi ăn 40 gram ngũ cốc ăn sáng (khoảng một khẩu phần) giảm 7%. Một quả táo mỗi ngày (5gram chất xơ) giảm nguy cơ 8%, và 200gram trái cây (một cốc) giảm 10%. Tiêu thụ rau xanh (100 microgram folate) hàng ngày giảm nguy cơ 12%. Lượng vitamin C cao hơn (100 milligram, tương đương một quả cam) giảm khả năng mắc ung thư đại trực tràng 10%.

Các tác dụng bảo vệ này giảm nhẹ khi xem xét các yếu tố lối sống và chế độ ăn khác, do lượng tiêu thụ cao thường đi kèm với các thói quen lành mạnh khác. Phân tích sâu cho thấy kết quả nhất quán ở các khu vực khác nhau của đại trực tràng (đại tràng gần, đại tràng xa, trực tràng). Nghiên cứu kêu gọi các nghiên cứu tiếp theo để khám phá cơ chế bảo vệ của canxi và đánh giá tác động sức khỏe từ việc tiêu thụ canxi ở mức cao.

Đ.T.V (NASATI), theo https://medicalxpress.com/, 9/1/2025