Vi sinh vật hỗ trợ nông nghiệp Việt Nam

Việc sử dụng nhiều phân bón hóa học, hạn hán và một số biện pháp canh tác nông nghiệp ảnh hưởng đến độ màu mỡ của đất và làm giảm năng suất. Tại Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Thu Hà, một nhà nghiên cứu vi sinh, đã phát minh ra các sản phẩm dựa trên các vi sinh vật có ích để giúp giảm thiểu các vấn đề đó. Sản phẩm của cô cải thiện chất lượng đất, tăng năng suất cây trồng và lợi ích của nông dân.

TS. Nguyễn Thu Hà làm Trưởng bộ môn vi sinh vật thuộc Viện Thổ nhưỡng và Nông hóa (SFRI), SFRI trực thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, tập trung nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ về đất, phân bón và vi sinh.  Lĩnh vực nghiên cứu đặc biệt của cô là phân bón vi sinh phục vụ nông nghiệp.

Tiến sĩ Nguyễn Thu Hà luôn có niềm đam mê với sinh học và vi sinh vật, theo bà, chúng có nhiều chức năng khác nhau, mặc dù chúng có thể là bạn hoặc kẻ thù của thực vật và con người.

TS. Hà giải thích các vi sinh vật bao gồm nấm, vi khuẩn và vi rút. Niềm đam mê với vi sinh vật đã khiến bà sử dụng chúng để cải thiện chất lượng đất. Bà Hà giải thích, ở Việt Nam, luân canh, xen canh, tăng vụ, thâm canh phân bón hóa học, biến đổi khí hậu làm thoái hóa đất, giảm độ phì nhiêu của đất.

Theo SFRI, “số liệu thống kê mới nhất cho thấy Việt Nam nằm trong số những nước sử dụng phân bón hóa học hàng đầu thế giới, sử dụng gần 7,7 triệu tấn mỗi năm”. Tuy nhiên, SFRI ghi nhận tỷ lệ hiệu quả kém, dẫn đến nông dân lãng phí khoảng 4,62 triệu tấn phân bón hàng năm.

Tăng chất lượng và độ ẩm của đất

Sản phẩm của Ts. Nguyễn Thu Hà chứa hỗn hợp vi sinh vật và được chia thành 2 nhóm chính. Nhóm đầu tiên nhắm mục tiêu chuyển hóa dinh dưỡng bằng cách tăng lượng phốt pho, kali có sẵn trong đất và mật độ vi sinh vật có lợi. Cô giải thích rằng những sản phẩm đó giúp cây trồng tiếp cận dinh dưỡng trong đất và tăng tốc độ tăng trưởng, năng suất cây trồng và lợi nhuận cho nông dân. Bà nói thêm rằng vi sinh vật trong sản phẩm an toàn cho con người và môi trường

Nhóm thứ hai chứa các vi sinh vật sẽ giúp đất giữ được độ ẩm ở những vùng bị hạn hán.

Các sản phẩm của bà kết hợp các vi sinh vật cụ thể với bột sắn và được điều chỉnh cho các loại cây trồng khác nhau. TS. Nguyễn Thu Hà giải thích, sản phẩm của mình là phân bón vi sinh, không chứa hóa chất, phù hợp với nông nghiệp hữu cơ. Chúng được rải mỗi năm một lần đối với cây hàng năm và hai hoặc ba lần một năm đối với cây lâu năm.

Các sản phẩm này là một giải pháp bền vững và giá cả phải chăng cho nông dân vì chi phí xử lý một ha khoảng 100 USD và giảm 15-20% sử dụng phân bón hóa học.

Chế phẩm vi sinh vật cải tạo đất của Tiến sĩ Nguyễn Thu Hà đã đạt giải bạc và giải đặc biệt tại Triển lãm Quốc tế về Sáng chế của Phụ nữ  tại Hàn Quốc năm 2019  và một số giải thưởng trong nước.

Từ cỏ đến toàn bộ cây trồng

Bà cho biết, các sản phẩm vi sinh lần đầu tiên được sử dụng trên cỏ vào năm 2010, và việc sử dụng chúng đã được mở rộng sang các loại đất và cây trồng khác nhau như cây ăn quả, rau, đậu phộng, chè, cà phê, hồ tiêu và cây điều ở các tỉnh khác nhau của Việt Nam. Theo SFRI, tổng diện tích 100 ha tại các vùng trồng lạc và xoài của tỉnh Bình Định và Nghệ An, nơi có đất pha cát, đã được xử lý bằng các sản phẩm của cô, giúp năng suất tăng 15-20%.

Nghiên cứu của cô bao gồm một số chế phẩm vi sinh vật, bao gồm các sản phẩm vi sinh vật hỗn hợp, các chế phẩm cố định đạm và hòa tan phốt pho, và các chế phẩm để bẫy tuyến trùng, là những loài giun ký sinh trên thực vật.

TS. Nguyễn Thu Hà cũng đang thực hiện một dự án song phương với các đối tác từ Ý về phát triển phân bón sinh học vi sinh cho cây cà phê canephora (Robusta) tại Việt Nam. Dự án do Trung tâm Kỹ thuật Di truyền và Công nghệ Sinh học Quốc tế, Bộ Ngoại giao Ý và Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam đồng tài trợ.

Sản phẩm được cấp bằng sáng chế đang chờ thương mại hóa

Tiến sĩ Nguyên Thu Hà đã được cấp bằng sáng chế hữu ích về chế phẩm vi sinh cải tạo đất. Cô cũng là đồng tác giả của hai bằng sáng chế tiện ích được cấp.

Dù được nông dân khen ngợi nhiều, nhưng sản phẩm của TS. Nguyễn Thu Hà vẫn chưa được thương mại hóa. Sản xuất ở quy mô nhỏ và cô ấy đang tích cực tìm kiếm các đối tác thương mại / nhà đầu tư để đưa sản phẩm của mình ra thị trường và tăng sản lượng. Trong thời gian chờ đợi, cô ấy đang theo đuổi nghiên cứu của mình để tìm ra các sản phẩm giúp giảm hơn nữa việc sử dụng phân bón hóa học, đó là mục tiêu cuối cùng của cô ấy.

Là người được hưởng lợi từ các buổi đào tạo của WIPO về SHTT, cô cho biết là mình đã học được rất nhiều điều từ các buổi đó, đặc biệt là cách giới thiệu sản phẩm của mình ra thị trường một cách hiệu quả.

Nguồn:  Dịch từ bài viết “ Microorganisms to the Help of Agriculture in Viet Nam” đã đăng trên Web của WIPO do tác giả SAEZ Catherine – Phóng viên của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) đã phóng vấn và viết trong dịp tham dự “Triển lãm giới thiệu tài sản trí tuệ và kết quả ĐMST của nữ trí thức Việt Nam” ngày 21 – 22/4/2023 tại Hà Nội.